بسته به اهداف ساخت، گزینههای مختلفی برای زهکشی روف گاردن (بام سبز یا باغ بام) وجود دارد. اما قبل از تشریح آن باید بگوییم که مهمترین نقش لایه زهکشی، تأمین جریان کافی آب از پشت بام در طی باران و بعد از بارندگی است. طراحی لایه زهکشی باید به گونهای باشد تا قسمتی از آب برای رشد گیاهان نگه داشته شود و به آب مازاد اجازه عبور و خارج شدن از سقف داده شود.
این سیستم به گونهای طراحی میشود تا آب بتواند بدون اشباع کردن بیش از حد سقف، توسط گیاهان مورد استفاده قرار گیرد. زهکشی روف گاردن باعث رشد بهتر گیاهان میشود، خاک را از ایجاد شرایط بیهوازی دور میکند و از جمع شدن آب اضافی روی پشت بام جلوگیری میکند.
زهکشی روف گاردن / اجرای شاه نشین / مصالح لایه بندی زهکشی / لایه رطوبتی بام سبز / اجرای زهکشی بام سبز
نحوه زهکشی روف گاردن
در واقع دو نوع زهکشی باید در سقف روف گاردن انجام گیرد، یکی زهکشی از طریق لایهای از سقف به نام لایه زهکش و دیگری زهکشی از طریق لولههای خروجی است. بنابراین، بام سبز نیاز به زهکشی دو مرحلهای دارد. نخست به سراغ لایه زهکش میرویم.
نکتهای که در این مورد حائز اهمیت است، شیوه ساخت لایه زهکشی روف گاردن است. خارج کردن آب از طریق لولهها به اندازه طراحی لایه زهکش اهمیت ندارد. لایه زهکش مانند سفره آب زیرزمینی برای گیاهان عمل میکند و دو وظیفه بسیار مهم دارد، از یک سو باید به حفظ سلامت ریشه گیاهان و از سویی دیگر به خارج کردن آب مازاد کمک کند.
برای طراحی این لایه نخست در زیر محیط در حال رشد و بالاتر از سیستم زهکشی، قرار دادن پارچه فیلترینگ ضروری است. این پارچه مانند اسفنج عمل میکند، در عین حال که باعث افزایش جریان آب آزاد میشود، از انتقال املاح خاک به لایههای پایینتر و از تغییر بافت خاک و مسدود شدن مسیرهای زهکشی جلوگیری میکند. پارچه فیلترینگ باید از الیاف اصلی پلی پروپیلن ساخته شده باشد تا بتواند یک ژئوتکستایل منسجم را تشکیل دهد. پارچه فیلتر باید در برابر تخریب در اثر UV و محیطهای بیولوژیکی و شیمیایی موجود در خاک مقاوم باشد.
زهکشی روف گاردن / اجرای شاه نشین / مصالح لایه بندی زهکشی / لایه رطوبتی بام سبز / اجرای زهکشی بام سبز
ژئودرین (Geodrein) یکی از متریالهایی است که در زیر لایه فیلتر برای زهکشی استفاده میشود. این متریال دارای اتصالات یکپارچه و متناوبی است که در حین نصب پنلها، به یکدیگر چسبیده میشوند. ژئودرین میتواند ۰.۱۴۲ گالن در هر فوت مربع یا ۰.۳۸۲ گالن در هر صفحه را تحمل کند. هنگام خشک شدن، وزن پنلها ۸۲/۰ پوند در هر فوت مربع یا ۲.۲ پوند است و در حالت اشباع وزن آنها۲ پوند در هر فوت مربع است. ژئودرین برای روف گاردنهای فشرده (متراکم از گیاهان انبوه) در مناطق خشک ایدهآل است، زیر مقداری از آب باران را در خود نگه میدارد.
حال سراغ نحوه خارج کردن آب مازاد سقف روف گاردن میرویم. جهت خارج کردن آب اضافی از آبﺮاه و ﻛﺎﻧﺎل آب استفاده میشود. برای این منظور ممکن است از آبراه و مسیرهای لولهکشی اصلی سقف و یا قرار دادن لولههای جدید در زیر لایه زهکش روف گاردن استفاده شود.
در هر صورت شما نیاز به طراحی نقشه زهکشی برای هدایت جریان آب از هر نطقه از سقف با استفاده از لولههای خروجی دارید. لایه زهکش سقف باید دارای شیب مجاز بوده تا بتواند جریان آب را به لولهها خروجی هدایت کند. در این میان، ایزولاسیون سقف باید از متریالی ساخته شود که به هیچ عنوان اجازه نفوذ آب به زیر روف گاردن را ندهد.
زهکشی روف گاردن / اجرای شاه نشین / مصالح لایه بندی زهکشی / لایه رطوبتی بام سبز / اجرای زهکشی بام سبز
مجموعهای از لایههای مختلف در کنار ساخت شبکه آبراه، باعث زهکشی آب مازاد سقف روف گاردن به شکلی بهینه میشود. به این معنا که لایه فیلتر، لایه زهکش و لولههای خروجی، همه و همه از یک سو به رشد بهتر گیاهان و از سویی دیگر به خروج آب اضافی از سقف در زمان بارندگی کمک میکنند.
زهکشی روف گاردن / اجرای شاه نشین / مصالح لایه بندی زهکشی / لایه رطوبتی بام سبز / اجرای زهکشی بام سبز
اهمیت زهکشی سقف بام سبز
زهکشی اصولی روف گاردن کاری ضروری است، زیرا در کنار هزینه ساخت، تعمیر و نگهداری سقف روف گاردن نیز میتواند بسیار پرهزینه باشد. هدف نخست شما از ساخت بام سبز، لذت بردن از حضور در فضای سبز است. پس اگر به هر نحوی در زهکشی بام سبز قصور کردید، نه تنها سرمایه شما از بین خواهد رفت، بلکه ممکن است باعث خرابی سقف اصلی ساختمان نیز شود. طراحی و اجرای روف گاردن باید مهندسی شده باشد تا از هرگونه عواقبت پیشبینی نشده ایمن بماند.